USTALONO ZASADY SYSTEMU KAUCYJNEGO. POCZĄTEK: 1.X. 2025 (ROZMOWA)

ROMAN MŁODKOWSKI, BIZNES24: System kaucyjny nie wchodzi z początkiem roku tak, jak pierwotnie planowano. Wejdzie z początkiem czwartego kwartału, ale pięciu operatorów systemu kaucyjnego ustaliło w umowie zasady współpracy swoich systemów kaucyjnych w Polsce — poinformowały w piątek firmy. Strony zobowiązały się m.in. do stworzenia reguł funkcjonowania centralnego systemu zarządzania danymi, opakowań i mechanizmów rozliczeń. Zgodnie z podpisaną przez prezydenta we czwartek, nowelizacją ustawy, system kaucyjny wejdzie w Polsce w życie 1 października 2025 roku.

A naszym gościem jest Krzysztof Hornicki, wiceprezes Krajowego Systemu Kaucyjnego Zwrotka. Witam bardzo serdecznie.

KRZYSZTOF HORNICKI, KRAJOWY SYSTEM KAUCYJNY ZWROTKA: Dzień dobry, kłaniam się.

TO JEST AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ

NA ANTENIE TELEWIZJI BIZNES24

RM: To proszę powiedzieć Panie prezesie, jak to będzie funkcjonowało. To jest fascynujące, no bo w jakiś sposób trzeba będzie rozpoznać, że butelka, którą zwracam i za którą Pańska firma zapłaci, powinna zostać rozliczona z innym operatorem systemu.

KH: Tak, rzeczywiście system kaucyjny tak, jak zostało powiedziane, zostanie uruchomiony w dniu 1 października przyszłego roku. Dokładnie też tak jak wspomniane zostało, wszystkie kroki, żeby ten system mógł być uruchomiony, zostały już poczynione. Parlament przyjął ustawę, prezydent ją podpisał.

Natomiast operatorzy zawarli umowę między sobą, która właśnie będzie dotyczyć warunków rozliczania kaucji, warunków rozliczania i wymiany opakowań po napojach. Zatem odpowiadając na pytanie, każde opakowanie objęte systemem kaucyjnym będzie posiadało nowy kod kreskowy, nowe, umożliwiające odróżnienie tego opakowania wprowadzonego już w systemie kaucyjnym od opakowań wyprodukowanych, stojących na półce przed wprowadzeniem tegoż systemu, więc to kod kreskowy będzie identyfikował po pierwsze, że opakowanie objęte jest systemem, a po drugie, który operator, czyli zgodnie z ustawą, który podmiot reprezentujący będzie zobowiązany do rozliczenia tego swojego klienta.

Więc tutaj cała magia, jeśli można tak powiedzieć, będzie się odbywała poprzez bardzo zaawansowane systemy IT, ale poprzez identyfikację kodów kreskowych znajdujących się na opakowaniu. Zatem to jest istotne, żeby przedsiębiorcy pamiętali, że przed wejściem do systemu ten kod kreskowy musi być zmieniony.

RM: Wszystko będzie zależało od producenta? To producent będzie przesądzał. Pytanie, czy to będzie umowa, którą producent będzie miał z operatorem, czy w jakiś inny sposób będzie przesądzał, który z operatorów będzie rozliczał zwrot tej mojej butelki, o której powiedziałem na początku.

KH: Dokładnie jest tak, jak pan powiedział. To producent, czyli znowu fachowo, zgodnie z ustawą wprowadzający do obrotu napój w opakowaniu. No, bo to nie tylko jest producent, ale również dystrybutor czy wprowadzający taki napój z zagranicy. Dokładnie tak, jak zostało powiedziane, on będzie decydował, który operator będzie jego partnerem biznesowym, będzie zawierał z nim umowę.

Ta umowa jest również wymagana z mocy ustawy. Zatem wprowadzający napój do obrotu wybiera sobie podmiot reprezentujący, czyli operatora systemu. Zawiera z nim umowę i ceduje na niego obowiązki związane z systemem kaucyjnym. Natomiast ta umowa między operatorami jest przede wszystkim istotna z tego względu, że zapobiega sytuacji, w której w każdym sklepie stałoby tyle samo maszyn zbierających opakowania, ilu jest operatorów.

Zatem to rozliczanie pomiędzy operatorami przede wszystkim ma być też wygodne dla konsumenta. Konsument nie będzie się musiał zastanawiać, że butelka czy puszka tego napoju jest do wyrzucenia do tego sklepu, czy do innego, bo to właśnie zrobią między sobą podmioty reprezentujące, czyli operatorzy.

RM: Czy to jest drogie przedsięwzięcie? Bo rozumiem, że kwestia jest technologiczna, żeby to wszystko policzyć, żeby to się wszystko zapięło. Czy to jest drogie przedsięwzięcie informatyczne w takim razie, dla Was, jako operatorów?

USTALONO ZASADY SYSTEMU KAUCYJNEGO. POCZĄTEK: 1.X. 2025 (ROZMOWA) — źródło: BIZNES24

KH: Tak. Przedsięwzięcie jest wymagające nie tylko organizacyjnie, ale i finansowo, bo to jest kwestia albo stworzenia systemu IT, albo dostosowania już istniejących systemów. No, bo tu też trzeba pamiętać, że ja absolutnie nie neguję złożoności tego procesu czy wysokiego zaawansowania, natomiast ten proces działa. System kaucyjny działa w innych krajach lepiej ekologicznie rozwiniętych od Polski, czy na podobnym poziomie. Więc to nie jest też coś, czego się nie da osiągnąć.

Ale tak, jak najbardziej te rozwiązania IT, wszystkie rozwiązania organizacyjne, logistyka, która za tym stoi, konieczność odbioru opakowań ze sklepów, to wszystko jak najbardziej kosztuje, natomiast wpisuje się w pojęcie szeroko pojętej rozszerzonej odpowiedzialności producenta, czyli tej odpowiedzialności, którą producenci mają w związku z wprowadzaniem do obrotu napojów.

RM: A dla mniej zorientowanych to w takim razie te koszty będzie pokrywał konsument, płacąc więcej producentowi i producent Wam? To w ten sposób działa? Czy dla Was na przykład jest jeszcze jakiś dodatkowy przychód kiedy zrobicie coś sensownego z tymi opakowaniami i będzie się dało je przetworzyć, wykorzystać ten plastik ponownie? Jaki jest ten łańcuch wartości, jakby Pan mógł nam jeszcze opowiedzieć, bo to fascynująca, nowa historia, jest przecież.

KH: Generalnie koszty systemu kaucyjnego, zgodnie z ustawą, zgodnie z dyrektywą unijną, muszą ponosić podmioty, które wprowadzają napój do obrotu, no bo to jest ich opakowanie, które później staje się odpadem. I należy zapewnić również finansowo, żeby to opakowanie trafiło do recyklingu. Więc jak najbardziej koszt jest po stronie producenta. Jasne, że tutaj producent może ten koszt zmieścić w swojej marży, może też podnieść cenę dla konsumenta. To jest też tak, jak zostało powiedziane, decyzja producencka.

Natomiast jeżeli chodzi o nas, o operatorów, to dla nas są trzy źródła przychodów. Pierwszą jest opłata pochodząca właśnie od producentów za zagospodarowanie ich opakowań. Drugą jest niezwrócona kaucja. No, bo zwłaszcza w początkowych latach czy w pierwszym roku nie wszyscy konsumenci oddadzą opakowania do punktów zbiórki, więc nie odzyskają kaucji, a trzecim też tak, jak Pan wspomniał, jest zysk ze sprzedaży surowców wtórnych, które w ramach systemu zostały zebrane. Natomiast operator jest spółką not for profit. On oczywiście może wygenerować przychody, natomiast muszą być one przeznaczone na rozwój systemu kaucyjnego.

RM: Pierwszy października. Data, która jest obowiązującym prawem, ale była już wskazywana jako być może za wczesna, bo to może bez sensu, tak na czwarty kwartał. Myśli Pan, że rzeczywiście system ruszy od 1 października?

KH: Uważam, że ruszy bo tak, jak też pan powiedział, to zostało już przesuwane. Mieliśmy pierwszy styczeń 2025, przez chwilę był 1 lipca 2025. Teraz mamy 1 października 2025 roku. Uważam, że system ruszy. Natomiast też należy pamiętać o okresie przejściowym, który nowelizacja ta podpisana przez prezydenta, która za chwilę będzie ogłoszona w Dzienniku Ustaw, w sobie zawiera. Czyli przedsiębiorcy będą mieli 3 miesiące akurat do końca roku 2025, żeby legalnie wyprzedać nadwyżki magazynowe, czyli te napoje, które zostały wyprodukowane przed wejściem systemu w życie.

Więc pewnie pełny ogólnopolski, powszechny system kaucyjny będzie już od stycznia 2026. Natomiast uważam, że od października to ruszy. Przedsiębiorcy będą się uczyć, będą testować, będą włączać swoje opakowania i ten okres przejściowy jest bardzo dobrą decyzją. Natomiast też trzeba pamiętać, że właśnie już od października sklepy zostały zobowiązane, żeby opakowanie przyjąć. Jeżeli więc jeśli od października będzie jakiś producent w systemie, to konsument będzie miał prawo oddać to opakowanie, a sklep będzie miał obowiązek je przyjąć.

RM: Ciekaw jestem, czy będziemy w stanie rozróżnić to, które już jest w systemie opakowanie od producenta, a które nie. Ale pewnie będziemy jeszcze wracać do tej rozmowy przed startem systemu, więc będziemy mieli okazję to omówić. Krzysztof Hornicki, wiceprezes Krajowego Systemu Kaucyjnego Zwrotka był naszym gościem. Dziękuję serdecznie. Udanych świąt i dobrego Nowego Roku ze startem systemu.