TSUE ROZSTRZYGA O CHWILÓWKACH. WAŻNE ZMIANY DLA POŻYCZKOBIORCÓW? (ROZMOWA)

MARCIN DOBROWOLSKI, BIZNES24: Z nami jest Pani Agnieszka Ławnicka, doradca podatkowy, Kancelaria Ożóg Tomczykowski. Dzień dobry.

AGNIESZKA ŁAWNICKA, KANCELARIA OŻÓG TOMCZYKOWSKI: Dzień dobry panie redaktorze, dzień dobry Państwu.

TO JEST AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ

NA ANTENIE TELEWIZJI BIZNES24

MD: Te dwie sprawy to nie jedyne sprawy nad którymi dziś pochyla się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, choć na różnym etapie orzecznictwa. Zacznijmy od tego nieszczęsnego tematu kredytowanych prowizji i żądania od nich odsetek. Dziś orzeczenia nie poznamy. Ale jak Pani zdaniem może takie orzeczenie wyglądać, biorąc pod uwagę dotychczasowe orzecznictwo TSUE? Było raczej proklienckie?

AŁ: W dniu dzisiejszym na wokandzie jest bardzo dużo spraw, które mogą być interesujące. To sprawa dotycząca pożyczek, tzw. chwilówek niewątpliwie bardzo kontrowersyjna – to, co w tej sprawie jest najbardziej interesujące to fakt, jak rozbieżne jest nasze krajowe orzecznictwo. W pytaniu skierowanym do TSUE sąd rejonowy powoływał się na kilkanaście spraw dotyczących tych samych stanów faktycznych, które były zupełnie różnie rozstrzygane.

To, co warto podkreślić, to że polski sąd pytał o naruszenie interesów konsumentów w przypadku, gdy dodatkowe koszty udzielenia kredytu/pożyczki de facto przewyższają czy są równe kwocie samej pożyczki w kwocie głównej. Natomiast ten element stanu faktycznego jest przez polskie sądy oceniany zazwyczaj tak samo i jednoznacznie negatywnie.

Tutaj wątpliwości w tym zakresie szczególnych nie ma i sądy dostrzegają, że te postanowienia umowy przede wszystkim w żaden sposób dla konsumentów nie podlegają żadnym negocjacjom. To są postanowienia narzucane. Akurat w przypadku tej konkretnej sprawy dodatkowego charakteru przysparza również fakt, że te pożyczki miały być spłacane wyłącznie w jednej formie.

Mianowicie osobiście do miejsca zamieszkania konsumenta zgłaszał się windykator, który co miesiąc raty pożyczki pobierał i w tym zakresie również konsument nie miał żadnego wyjścia, nie mógł dokonywać spłaty pożyczki w formie powszechnych dzisiaj już przelewów bankowych. Natomiast to, co jest szokujące i to, co będzie najbardziej istotne w tym wyroku, kiedy on już zapadnie, to to, jak będziemy rozumieli na gruncie polskich przepisów prawa interes prawny w występowaniu o rozstrzygnięcia dotyczące tego typu pożyczek. To jest zagadnienie stricte prawne, które być może dla części odbiorców nie jest tak istotne, jeśli chodzi o to w jaki sposób wypowie się TSUE.

Natomiast ono decyduje o tym, czy konsument ma prawo w ogóle skierować przeciwko takiemu pożyczkodawcy swoje roszczenie i na jakim etapie. Sądy bowiem w wielu sprawach, które były powoływane przy okazji składania tego wniosku o rozstrzygnięcie przez TSUE decydowały o tym, że nie może konsument wystąpić z takim roszczeniem, nazwijmy je wyprzedzającym. Czyli jeszcze zanim przestanie regulować swoje zobowiązania, żeby ustalić, że nie jest zobowiązany do płacenia tych dodatkowych kosztów, tych prowizji, które naprawdę w wielu wypadkach odpowiadają kwocie całej udzielonej pożyczki. Natomiast będzie mógł się tylko bronić.

MD: A w tym konkretnym przypadku tylko koszty okołopożyczkowe to aż 138 procent kapitału. Kwota pożyczona to było 5243 złote, natomiast wszystkie inne koszty przekroczyły ją o prawie półtora raza.

TSUE ROZSTRZYGA O CHWILÓWKACH. WAŻNE ZMIANY DLA POŻYCZKOBIORCÓW? (ROZMOWA) — źródło: BIZNES24

AŁ: Tak, to to są koszty naprawdę horrendalne, bo to są i prowizje, i dodatkowe koszty. Tam była wprowadzona opłata również za możliwość elastycznego spłacania tej pożyczki. Sąd zwrócił uwagę, że żadnej elastyczności w tym zakresie nie było. Rzeczywiście pojawiła się możliwość przesunięcia terminu spłaty kilku rat w skali całej umowy.

MD: Jeszcze dopytam w tej sprawie. Jeżeli orzeczenie będzie pro klienckie, to co to oznacza dla rynku chwilówek w Polsce?

AŁ: To prawdopodobnie będzie oznaczało, że zdecydują się na zmiany przynajmniej części postanowień swoich umów, które są narzucane. Będzie też oznaczało niewątpliwie istotne kłopoty, ponieważ część konsumentów, którzy do tej pory wstrzymywali się ze skierowaniem swoich roszczeń czy nie byli pewni, może zdecydować się na skierowanie tych roszczeń teraz, czy wstrzymać się chociażby ze spłatą takich dodatkowych kosztów pożyczek.

MD: To jest pierwsza ze spraw. Kolejna to też niezwykle ciekawa kwestia odszkodowań od ubezpieczycieli. Jak rozumiem, to już jest jasne, nic nie stoi na przeszkodzie, aby prawo krajowe pozwoliło aby posługiwać się kosztorysem, a nie fakturą.

AŁ: Przede wszystkim podstawą rozstrzygnięcia w tej sprawie było ustalenie przez TSUE, czy możliwe jest przez nasze krajowe prawodawstwo ograniczanie uprawnień konsumentów czy osób poszkodowanych w wypadkach komunikacyjnych do dochodzenia wszelkiego rodzaju roszczeń od ubezpieczyciela, czy tylko tak jak jest w tej chwili środków pieniężnych. To znowu takie różnice, nazwijmy to prawne, ale o bardzo istotnych konsekwencjach dla osób dochodzących roszczeń. Wydaje się, że te postanowienia powinny być interpretowane jak najszerzej, żeby zapewnić jak największą ochronę osobom poszkodowanym, czyli zapewnić możliwość całkowicie dowolnego wyboru sposobu realizacji swojego uprawnienia.

Natomiast tutaj TSUE rzeczywiście stwierdził, że przepisy krajowe ograniczające możliwość dochodzenia od ubezpieczyciela tylko kwoty pieniężnej równowartości utraconej wartości pojazdu są zgodne z przepisami unijnymi i z tego również względu nie udzielił odpowiedzi na wiele dodatkowych pytań szczegółowych, które w tej sprawie miałyby być rozstrzygane, gdyby TSUE orzekł, że przepisy ograniczające możliwości dochodzenia innych roszczeń od ubezpieczyciela niż tylko roszczenia pieniężne były niezgodne z przepisami unijnymi.

MD: Pozwoli Pani, że dopytam o jedną sprawę, która jest również obecnie procedowana przez trybunał. A dotyczy setek tysięcy ludzi w Polsce. Nawet więcej, bo milion 193 tysiące 353 gospodarstwa na koniec grudnia 2022 roku były pronsumentami w naszym kraju, czyli produkowały energię z odnawialnych źródeł energii. Tutaj również pojawiła się kwestia dotycząca spraw podatkowych. Na jakim jesteśmy etapie i o co chodzi w tym sporze? Poprosiłbym o możliwie krótką wypowiedź.

AŁ: W dniu dzisiejszym również zapadły wyroki TSUE dotyczące właśnie kwestii korzystania czy montowania źródeł odnawialnych energii w domostwach w poszczególnych gminach. To były wyroki, które dotyczyły opodatkowania podatkiem od towarów i usług działalności gminy. Bardzo korzystnym. Wyrok w sprawie C612/2021, w którym sąd stwierdził, że gmina nie wykonuje działalności gospodarczej świadcząc tego typu usługi na rzecz mieszkańców. To są usługi polegające na pozyskaniu od podmiotu zewnętrznego instalacji fotowoltaicznych.

MD: A co się zmienia dla prosumenta, jeżeli chodzi o te orzeczenia?

AŁ: Przede wszystkim to są orzeczenia dotyczące sytuacji gminy. Natomiast gdyby się okazało, że takie świadczenia są opodatkowane, no to przede wszystkim wpływało by to na koszt realizacji takich inwestycji. Część gmin mogłaby w ogóle odstąpić od realizacji takich inwestycji ze względu na jakby brak możliwości pozyskania finansowania, ponieważ podatek VAT jest doliczany do ceny. Gdyby się okazało, że mieszkańcy będą zwracali cenę brutto, nie netto, mogłoby się okazać, że takie inwestycje w ogóle nie będą możliwe do zrealizowania i nie byłoby takiej oferty po stronie gmin, żeby oferować nowe, korzystne rozwiązania energetyczne dla mieszkańców. Biorąc pod uwagę co się dzieje z cenami energii wszystkie takie inicjatywy ze strony gmin, które mogą być finansowane z innych środków niż środki mieszkańców są bardzo korzystne.

MD: Ale one się też uspokajają. Te ceny energii, przynajmniej. Będziemy o nich również mówić. Agnieszka Ławnicka, doradca podatkowy – Kancelaria Ożóg Tomczykowski była naszym gościem. Bardzo dziękuję za rozmowę.

AŁ: Dziękuję.

Inwestujesz? Notowania na żywo, opinie analityków i wszystko, co ważne dla Twojego portfela!

Telewizja dostępna w sieciach kablowych, na platformach satelitarnych, oraz w Internecie.