ROSNĄ DŁUGI WOBEC ZUSU (ROZMOWA)

NATALIA GORZELNIK, BIZNES24: W ubiegłym roku ponad 20% płatników miało zadłużenie wobec zusu. Ich łączny dług urósł o blisko 12% rok do roku. Na koniec 2023 roku niemal 628 000 aktywnych płatników składek miało zadłużenie względem zusu. To delikatny spadek, bo wynoszący 4,3% w stosunku do roku wcześniejszego. Jak wyliczają eksperci, skoro według samego zakładu aktualnie jest około 2 mln 800 tysięcy aktywnych płatników, to zadłużenie faktycznie dotyka ponad 20% z nich.

O tym porozmawiam z moim i Państwa gościem, którym jest mecenas Andrzej Radzisław z kancelarii Goźlińska Petryk & Wspólnicy. Dzień dobry.

ANDRZEJ RADZISŁAW, KANCELARIA GOŹLIŃSKA, PETRYK & WSPÓLNICY: Dzień dobry.

TO JEST AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ

NA ANTENIE TELEWIZJI BIZNES24

NG: Co piąty płatnik ZUS u ma wobec niego zadłużenie. Z czego to wynika? Jakie to są kwoty? Jakie główne przyczyny, albo być może profil typowego dłużnika?

AR: To pewnie to, z czego to wynika to trudno sprowadzić do jednego wspólnego mianownika, bo i tutaj skala tego zjawiska, więc oczywiście to, że kwotowo to wzrasta, to nie jest można powiedzieć niczym nowym, no, bo tak jak zmienia nam się minimalne wynagrodzenie i tak, jak zmieniają nam się te składki, co roku płacone, więc no w ślad za tym zwiększa się kwota płaconych do zusu składek.

No i jeżeli dany płatnik popada w jakieś trudności finansowe, no to często tych składek nie reguluje. Więc tutaj pewnie na to składają się najróżniejsze przyczyny, często przyczyny o charakterze takim obiektywnym, czyli tak zwane zatory płatnicze czy zmiana modelu biznesowego.

Nie tak dawno spotkałem się właśnie z sytuacją, gdy jeden z płatników wpadł niejako w zadłużenie z tego względu, że działał w ten sposób, że za zamawiany towar płacił z opóźnieniem, a w pewnym momencie ta firma, u której zamawiał te komponenty zmieniła to podejście i uznała, że chcą przedpłatę. Tak, jak chcą przedpłatę, no to ten płatnik stanął przed problemem związanym z pokryciem tych należności, tak i tutaj się okazało, że z kolei za te swoje wytworzone produkty odpłatność uzyskiwał z opóźnieniem. Tak, więc tutaj to spowodowało, że ten płatnik popadł w tarapaty finansowe i powstało tutaj zadłużenie.

Więc to zadłużenie może dotyczyć i małych płatników, i dużych. Tak, bo mały płatnik, osoby prowadzące działalność gospodarczą płacą składki tutaj za siebie. Natomiast, jeżeli taki duży płatnik, który zatrudnia pracowników czy zleceniobiorców, popadnie właśnie jakieś tarapaty finansowe, to kwota tych należności jest istotnie w tym wypadku większa. Więc oczywiście taki płatnik czy duży, czy mały to może wtedy wystąpić do zusu. Czy nawet powinien wystąpić…

NG: A co Panie mecenasie, pozwolę sobie wtrącić, robi ZUS jak ktoś ma długi, jaka jest procedura?

AR: No, to ZUS oczywiście prędzej czy później oczywiście tak: zacznijmy od tego, że ZUS ma ułatwione w tym wypadku zadanie, bo przepisy są uregulowane w ten sposób, że jeżeli płatnik dokonuje jakiejś wpłaty, to ta wpłata jest z automatu rozliczona na poczet najstarszych należności. Więc tutaj nie dojdzie do przedawnienia tych należności, bo ZUS najpierw zalicza tą wpłatę na poczet najstarszych tych należności.

NG: To od razu pytanie Panie mecenasie: A jak wejdą wakacje od zusu już po wakacjach, (jak obiecywał premier) to wyjdzie na to, że ci płatnicy, którzy mają długi wobec zusu, wakacji nie będą mieli, bo to będzie ściągane z tej kwoty wakacyjnego wsparcia?

AR: Tak, ale to wakacyjne wsparcie – to ma polegać na tym, że nie będzie opłacana jedna składka za jeden, w tym wypadku miesiąc, no i te składki będą pokrywane z budżetu państwa, więc to na pokrycie zadłużenia to nie miałoby de facto żadnego wpływu, taki model tych wakacji. No, bo on powoduje tylko, że za jeden miesiąc te składki nie byłyby płacone na ubezpieczenia społeczne.

Natomiast wracając właśnie do pytania to oczywiście tak, to zadłużenie powoduje, że płatnik nie uzyska na przykład zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek, a niekiedy to zaświadczenie jest konieczne, jeżeli ten podmiot występuje na przykład w przetargach, tak również, no niekiedy przy ubieganiu się o jakąś pożyczkę w banku czy jakiś leasing, no to też jest to brane pod uwagę.

Więc generalnie to na pewno takie zadłużenie w zusie komplikuje życie. No i tak płatnik powinien podjąć kroki celem, jeżeli nie jest w stanie jednorazowo oczywiście tych należności uregulować to o rozłożenie tych należności na raty. I jeszcze, no musi się wtedy ten płatnik przemyśleć tą swoją sytuację i przedstawić w zusie realny plan spłaty tych należności.

Bo tutaj trzeba pamiętać, że ZUS, jeżeli wyraża zgodę na rozłożenie tych należności na raty to bardzo ważne jest terminowe płacenie bieżących składek. Więc wtedy ten płatnik musi płacić nie tylko tą ratę, ale również w tym wypadku składki bieżące. Tak, więc tak musi to być skalibrowane, żeby ten płatnik mógł wstanie to obsłużyć.

No, bo jeżeli zawrze układ ratalny, ale tego układu nie będzie realizował, no to ZUS wypowie i ten układ ulega wtedy rozwiązaniu i ZUS może dochodzić tych należności, może dojść do zajęcia chociażby rachunku bankowego. Czy ZUS może się wpisać na hipotekę nieruchomości.

NG: Z tego, co mówi Pan mecenas to jednak o to, żeby dojść do porozumienia z zusem, trzeba się jednak trochę nastarać. Pytanie, czy są też jakieś kryteria możliwości skorzystania z takiej płatności ratalnej? Czy to jest dostępne dla każdego?

AR: To znaczy ZUS bierze pod uwagę stan finansów publicznych i sytuację tego płatnika. Czyli ZUS ocenia, co legło u podstaw tego, że powstało to zadłużenie i jednocześnie jak wygląda sytuacja finansowa tego płatnika. Tak, więc tutaj też trzeba pamiętać o tym, że w odróżnieniu chociażby od podatków, które nie są zindywidualizowane, tak składki są zindywidualizowane, zapisywane na indywidualnym koncie płatnika i ubezpieczonego i w przyszłości w oparciu o te należności będzie ustalana wysokość emerytury.

Tak, więc tu ZUS musi dbać też o stan kasy publicznej. Tak, więc oczywiście jest to oceniane, ale jeżeli są przesłanki obiektywne, dlaczego to zadłużenie powstało, no to jak najbardziej ZUS na to się godzi – na rozłożenie tych należności na raty.

Natomiast też niekiedy ten płatnik musi się też liczyć z tym, żeby ocenił swoje możliwości, żeby nie podpisywał jakiegoś układu ratalnego i deklarował, że na pewno będę to spłacał w sytuacji, gdy ta bieżąca rata plus te bieżące należności to jednak jest za dużo. Więc wtedy od razu lepiej wystąpić o rozłożenie tych należności na więcej rat i tego układu dotrzymywać, niż podpisywać, że ktoś spłaci to szybciej i tego po prostu nie dotrzymywać, bo wtedy już spada wiarygodność tego płatnika.

NG: Mecenas Andrzej Radzisław z kancelarii Goźlińska Petryk & Wspólnicy był moim i Państwa gościem. Dziękuję bardzo za spotkanie i za rozmowę.

AR: Dziękuję bardzo. Do widzenia.