ROMAN MŁODKOWSKI, BIZNES24: Powoli zmienia się sytuacja dotycząca rozliczeń między przedsiębiorcami. System sądowniczy zaczyna służyć przedsiębiorcom, reagując na ich potrzeby. A o czym opowie nam teraz Krzysztof Granat z Kancelarii Radców Prawnych K&L Legal? Witam bardzo serdecznie Panie mecenasie.
KRZYSZTOF GRANAT, KANCELARIA K&L LEGAL: Dzień dobry panie redaktorze, dzień dobry Państwu.
TO JEST AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ
NA ANTENIE TELEWIZJI BIZNES24
RM: Do tej pory, jeśli zmieniały się warunki otoczenia biznesowego i konieczna była renegocjacja kontraktu, druga strona się nie zgadzała w zasadzie pozostawaliśmy jako przedsiębiorcy bez szans. Teraz powoli zaczyna się rysować taka tendencja, w której jest sięgnąć po rozstrzygnięcie sądowe. Skąd ta zmiana? Czy rzeczywiście sądy zaczynają na tyle szybko pracować, żebyśmy po tym rozstrzygnięciu jeszcze byli wciąż istniejącą firmą?
KG: Myślę, że w pierwszej kolejności musimy się temu przyjrzeć, jako pewnego rodzaju zmianie świadomościowej, która została spowodowana przez z jednej strony pandemię, a z drugiej strony konflikt ukraiński, który przewartościował wiele kontraktów, w tym kontraktów budowlanych, spowodował istotną zmianę warunków realizacji tych kontraktów i istotnie mógł przyczynić się do powstania dużych strat po stronie firm, które w innych warunkach składały oferty.
Temu zjawisku starał się przeciwdziałać rząd. Starał się przeciwdziałać ustawodawca wprowadzając, jako pewien już standard rynkowy do prawa zamówień publicznych regulacje, które przymuszały zamawiających publicznych do zamieszczania już w samych umowach stosownych zapisów, które albo w automatyczny, albo w trochę mniej automatyczny sposób, ale jednak umożliwiały wykonawcom wnioskowanie o zmianę wynagrodzenia i też innych warunków kontraktowych.
I skoro ustawodawca zobaczył, że jest to potrzebne na rynku zamówień publicznych, no to poszedł za tym, jako za pewnego rodzaju standardem rynkowym również rynek prywatny, zaczynając w tym momencie już coraz powszechniej zamieszczać takie klauzule przede wszystkim w kontraktach długoterminowych. I to nie mówimy tutaj tylko i wyłącznie o kontraktach inwestycyjnych, kontraktach budowlanych, ale również o innych branżach gospodarki, gdzie takie klauzule coraz częściej można spotkać albo są w każdym razie oczekiwane przez wykonawców tego typu kontraktów.
RM: Takie klauzule, jak one brzmią?
KG: Można tutaj spotkać się z różnymi standardami. Najczęściej spotykamy się przynajmniej na tym rynku zamówień publicznych, gdzie te klauzule występują najczęściej, bo są po prostu obowiązkowe w pewnych kategoriach umów, tych dłużej realizowanych, z dwoma typowymi rozwiązaniami.
Pierwsze to jest sytuacja, w której wykonawca ma wykazać zmianę kosztów pośrednich lub bezpośrednich przez niego ponoszonych na realizację danego zamówienia. I ta zmiana warunków kontraktowych, zmiana wynagrodzenia, może nastąpić stosownie do tego wzrostu kosztów albo jakiś procent tego wzrostu kosztów. A drugi sposób zmiany warunków kontraktowych to odwołanie się do powszechnie obowiązujących wskaźników, w tym do wskaźników gusowskich.
RM: To działa również w prywatnych umowach przy kontraktach mniejszej skali?
KG: Coraz częściej ja ze swojej praktyki mogę zaobserwować, że takie zapisy są zamieszczane w umowach. Natomiast to, o czym pan redaktor mówił na samym początku, czyli brak takich zapisów i konieczność zaangażowania wymiaru sprawiedliwości w normalizację tych warunków kontraktowych, również jest możliwe na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego, ale zdecydowanie bardziej trudne. Tam przede wszystkim warunkiem jest rażąca strata, która grozi jednej ze stron umowy jej dalszą realizacją. W związku z tym te możliwości zmian są daleko bardziej ograniczone.
Ale można obserwować, ostatnio, nazwijmy to, coraz większą ilość pewnych innowacyjnych roszczeń zgłaszanych właśnie w związku ze zmianami rynkowymi i ze zmianami otoczenia biznesowego, które są uwzględniane przez sądy albo kończą się ugodowo.
RM: Krzysztof Granat, Kancelaria Radców prawnych K&L Legal. Dziękuję serdecznie.
Masz firmę? Nie przegap ważnych informacji dla Twojego biznesu.
Telewizja dostępna w sieciach kablowych, na platformach satelitarnych, oraz w Internecie.
Kup dostęp online do telewizji BIZNES24
Tylko 11,99 zł za miesiąc, 99 zł za roczny dostęp przez stronę BIZNES24.TV
