MARCIN DOBROWOLSKI, BIZNES24: Ale teraz przejdźmy do gazu, bo ten w hurcie od lat nie był tak tani. Jak długo to potrwa i czy przełoży się na cenę w detalu? O tym Kamil Lipiński, starszy analityk Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Dzień dobry Panie doktorze.
KAMLI LIPIŃSKI, POLSKI INSTYTUT EKONOMICZNY: Dzień dobry.
TO JEST AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ
NA ANTENIE TELEWIZJI BIZNES24
MD: 27 euro za jedną megawatogodzinę gazu na tym wirtualnym punkcie TTF w Amsterdamie, to jest cena niewidziana od wielu miesięcy. Chyba nawet można powiedzieć, że od ponad 2 lat z czasów jeszcze długo przed wojną, rozpoczęciem wojny w Ukrainie. Z czego wynika tak niska cena? Czy to nie jest poniżej kosztów wydobycia, transportu i magazynowania?
KL: Myślę, że można spojrzeć na to z perspektywy głównego dostawcy na rynek europejski, czyli Stanów Zjednoczonych. W Stanach Zjednoczonych obecnie gaz kosztuje 7,5 euro za megawatogodzinę, jeżeli się przeliczy jednostki. Czyli ten spread pozostaje na poziomie 20 euro za megawatogodzinę, obecnie nawet na TTF około 27 euro za megawatogodzinę.
Więc nie. Odpowiadając krótko na pytanie, czy to jest tak, że wydobycie gazu przestało się opłacać? Absolutnie nie. Ale cały czas pamiętajmy, że 15 euro była sprzed pandemią, średnia cena wieloletnia, więc jest to cały czas zauważalnie wyższa cena, choć do cen powyżej 200 euro za megawatogodzinę z okresu sierpnia 2022 roku – to jest daleko.
Więc można powiedzieć, że ta anomalia duża, związana z wojną zaczyna zanikać. To jest też widoczne w prognozach, ale cały czas jest wyższa, niż średnia przed inwazją – przed wojną.
MD: Zapytałem o opłacalność, ponieważ pamiętam, jak kilka miesięcy temu rozmawialiśmy o taniejącym gazie i powiedział Pan, że poniżej 30 euro nie zejdzie. I zeszło. Tak, więc zastanówmy się, jakie czynniki wpłynęły na to, że ta cena tak spadła. Zalanie rynku przez Stany Zjednoczone?
KL: Nie. Myślę, że należy wskazać na wagę takich prognoz bardziej konserwatywnych, ponieważ one uwzględniają także długoterminowe koszty infrastruktury. Tutaj można spojrzeć przede wszystkim na prognozy samej Federacji Rosyjskiej, jakie są wpisane w budżet. Rzeczywiście na przyszły rok jest wpisana kwota 24 euro za megawatogodzinę, jeszcze bardziej zachowawczo. Więc nawet Federacja Rosyjska, która eksportuje, cały czas bierze pod uwagę, że ten gaz może nieco stanieć.
Natomiast warto zwrócić uwagę, że należy brać pod uwagę także inne scenariusze. Oprócz scenariusza status quo można brać pod uwagę zakłócenia infrastruktury i przede wszystkim należy stwierdzić, że bardzo dużym sukcesem było zatłaczanie magazynów. I pomimo ostrzejszej zimy, niż w zeszłym roku, ten stan zapasów magazynowych pozostaje wysoki. Dlatego można stwierdzić, że rzeczywiście te ceny w tym momencie będą się stabilizować, co także widoczne jest w cenach na kwartał wprzód, które są na bardzo podobnym poziomie.
MD: Czyli tak. Gaz stanieje, a więc domyślam się, że operatorzy też będą na tym zarabiać, bo sprzedawać będą gaz po starych cennikach, ale kupować go będą po niższej cenie, jak rozumiem. Czy to się przełoży w jakimś bliskim okresie na ceny dla odbiorców detalicznych – tych firm, jak i odbiorców, jak i klientów prywatnych?
KL: Myślę, że kluczowa jest tutaj kategoria „w dłuższym okresie”. O jakim okresie mówimy? W krótszym okresie oczywiście, jeżeli mówimy o odbiorcach detalicznych, to tutaj mamy zamrożone ceny przez pół roku, jeszcze. Więc póki, co w Polsce, jeśli mówimy o polskim rynku, no to widać, że te ceny są na rynku hurtowym znacznie wyższe od TTF-u i myślę, że jakby z urealnieniem cen na rynku gazu będziemy mieć w Polsce do czynienia w drugiej połowie roku.
Oczywiście nie należy wykluczać do tego czasu i myślę, że to zatłoczenie magazynów, które w tym momencie mamy, przy tym poziomie ich eksploatacji będzie też miało wpływ na ceny w przyszłym roku. Znaczy, że będzie krótko mówiąc, istotnym czynnikiem obniżającym ceny gazu. Także rozwój planowy infrastruktury LNG, pomimo podejrzanych prób sabotażu gazociągów doprowadzających do niemieckiego terminalu LNG Brunsbüttel nie wpływa istotnie na ceny rynku gazu.
W tym momencie można stwierdzić, że przede wszystkim ma to taki element stabilizujący, który wskazuje z jednej strony na dość niską niestety koniunkturę w przemysłach w zachodniej Europie, które korzystają z gazu, które ograniczyły produkcję i to też ograniczyło popyt niestety na gaz – to jest zła strona też, że ten popyt po prostu spadł, a z drugiej strony, że infrastruktura Europy jest gotowa na zastąpienie rosyjskiego gazu. Stąd najprawdopodobniej w dyrektywie gazowej i rozporządzeniu gazowym – aktualizacji, które są obecnie dyskutowane w parlamencie i w Radzie Europy, przewidziane są rozwiązania, żeby ograniczyć import rosyjskiego gazu, nareszcie.
MD: No właśnie, ten import będzie ograniczony już wkrótce. Proszę wyjaśnić, który gaz jeszcze sprowadzamy z Rosji i od kiedy będzie zakazane jego importowanie?
KL: Zakazane nie będzie. Niestety. Dyrektywa gazowa przewiduje możliwość dla operatorów systemów przesyłowych, tzn. dla państw członkowskich przepis przewiduje taką możliwość rozwiązań w zakresie zarówno LNG, czyli gazu ziemnego skroplonego jak i gazu ziemnego sprowadzanego gazociągami. Wprowadzenie takich obostrzeń, takich blokad, które zapewnią bezpieczeństwo w Europie i przy okazji ograniczą możliwość jego importu. (O co zadbają państwa członkowskie, każde z osobna.)
MD: Bardzo dziękuję. Dr Kamil Lipiński, Polski Instytut Ekonomiczny.
KL: Dziękuję.
Masz firmę? Nie przegap ważnych informacji dla Twojego biznesu.
Telewizja dostępna w sieciach kablowych, na platformach satelitarnych, oraz w Internecie.
Kup dostęp online do telewizji BIZNES24
Tylko 11,99 zł za miesiąc, 99 zł za roczny dostęp przez stronę BIZNES24.TV
