MARCIN DOBROWOLSKI, BIZNES24: Długo wyczekiwana ustawa o fundacji rodzinnej wchodzi w życie, a w zasadzie wraca do polskiego systemu prawnego 22 maja. Jakie zmiany w działalności firm rodzinnych przyniesie ta ustawa? Co trzeba wiedzieć o nowych przepisach? O tym będę rozmawiał z doktorem Rafałem Trzeciakowskim, radcą prawnym z kancelarii Grabowski i Wspólnicy. Dzień dobry.
RAFAŁ TRZECIAKOWSKI, KANCELARIA GRABOWSKI I WSPÓŁNICY: Dzień dobry.
TO JEST AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ
NA ANTENIE TELEWIZJI BIZNES24
MD: 830 tysięcy firm w Polsce to są firmy rodzinne, a z nich według Instytutu Firm Rodzinnych 57% planuje sukcesję w ciągu najbliższych pięciu lat. Pytanie pierwsze: Co w ich funkcjonowaniu zmienią przepisy, które wchodzą w życie już za 11 dni, czyli fundacje rodzinne?
CZYTAJ TEŻ: CZYM JEST FUNDACJA RODZINNA I KOMU MA SŁUŻYĆ (ROZMOWA)
RT: Panie redaktorze, ustawa o fundacji rodzinnej, która wejdzie w życie, tak jak pan powiedział, za niespełna dwa tygodnie to jest olbrzymia, olbrzymia rewolucja w polskim prawie pod kątem planowania procesów sukcesyjnych w polskich firmach rodzinnych. Tak jak pan powiedział, według ostatnich badań ponad połowa polskich firm rodzinnych szykuje się do procesu sukcesji w najbliższym czasie. (…) Jednocześnie badania pokazują, że tylko mniej więcej 30 procent sukcesorów w tych firmach rodzinnych jest zainteresowanych dalszym prowadzeniem działalności w firmie rodzinnej.
Dlatego fundacja rodzinna jest instrumentem, który pozwoli zatrzymać własność firmy rodzinnej w rękach rodziny, w rękach fundacji powołanej przez rodzinę z jednoczesnym brakiem wymogu zaangażowania sukcesorów czy to w najbliższym pokoleniu, czy w kolejnych w faktyczną operacyjną działalność firm rodzinnych.
MD: Ale czy ta ustawa o fundacjach rodzinnych, czy ona w bieżącym funkcjonowaniu firmy, ona będzie mogła być wprowadzona dopiero po odejściu obecnego składu zarządzającego, czy może być wprowadzona już w najbliższych dniach?
RT: Nie, absolutnie.
MD: Ok. Skoro już teraz, to zapytam jak zmienią się kwestie podatkowe, prawno-podatkowe dla firm po wprowadzeniu fundacji rodzinnej?
RT: Należy mieć na względzie, że fundacja rodzinna zostanie tak naprawdę tylko i wyłącznie wspólnikiem spółki firmy rodzinnej. Dlatego byt i istnienie fundacji rodzinnej nie wpływa w ogóle na zarządzanie firmą rodzinną. Jeżeli chodzi o podatki oczywiście obecne przepisy ustawy o fundacji rodzinnej w zakresie opodatkowania fundacji są, nie bójmy się tego słowa: korzystne i część przedsiębiorców patrząc krótkofalowo chce zakładać fundacje już teraz, widząc ten potencjalny zysk.
Wygląda to bowiem w ten sposób, że firma rodzinna, która jest wniesiona do fundacji rodzinnej płaci normalnie podatek od osób prawnych. Następnie, jeżeli fundacja tak otrzymany zysk chce wypłacić na rzecz beneficjentów fundacji rodzinnej, to o ile są to beneficjenci z tzw. grupy zerowej w podatku od spadków i darowizn, czyli mąż, żona, dzieci, rodzice, brat, siostra, wtedy wypłata takiego świadczenia jest zwolniona z dalszego opodatkowania.
MD: Pojawiło się trochę mitów, jeżeli chodzi o fundacje rodzinne. Jeszcze one nie weszły w życie, więc to jest też jasne, że musimy poczekać na implementację ustawy do systemu prawnego. Zobaczymy jak to będzie jeszcze funkcjonowało i te mity wtedy też się na pewno rozwiną… Ale jeden z tych, które już, o którym już teraz słyszymy, to jest kwestia zachowku w kwestiach spadkowych. Proszę powiedzieć, czy fundacje rodzinne coś zmieniają w kwestii tego gwarantowanego udziału w spadku?
RT: Jak najbardziej. Ustawa o fundacji rodzinnej rozwiązuje istotny problem, który istniał w procesach sukcesyjnych do czasu wejścia w życie ustawy o fundacji rodzinnej. Do tej pory bowiem przekazanie firmy rodzinnej na rzecz tylko jednego ze spadkobierców w sytuacji, kiedy nestor uznawał, że tylko jeden ze spadkobierców ma wiedzę, umiejętności pozwalające na działalność i rozwijanie firmy rodzinnej, wtedy pozostałym spadkobiercom przysługiwało prawo do wypłaty zachowku w znacznej wysokości.
Prowadziło to w praktyce do sytuacji w których spadkobierca, który otrzymał w spadku przedsiębiorstwo rodzinne, zmuszony był do wyprzedaży majątku przedsiębiorstwa rodzinnego albo w ogóle sprzedaży części udziałów tylko po to, żeby spłacić roszczenie związane z zachowkiem. Faktycznie ustawa o fundacji rodzinnej problemu nie wyeliminuje w stu procentach, natomiast pozwala np. na rozłożenie zachowku na raty czy też jego pomniejszenie w drodze postępowania sądowego, co ma za zadanie właśnie zachowanie integralności firmy rodzinnej przekazanej w testamencie.
MD: Panie doktorze, proszę wytłumaczyć, dlaczego wprowadzenie fundacji rodzinnej jest tak istotne z punktu widzenia polskiego państwa? No bo przecież majątek ten, szczególnie nieruchomy, firmy – one pozostawały często w Polsce. A to, że struktura w formie fundacji była przenoszona do Luksemburga, to czy to coś z punktu widzenia polskiego interesu było niekorzystnego w tym systemie?
RT: Tak naprawdę zyski wypracowywane przez polskie firmy rodzinne, które podlegały pod fundacje zagraniczne, były dystrybuowane do fundacji zagranicznych i to fundacje zagraniczne były pośrednim beneficjentem tych zysków. Oczywiście fundacje zagraniczne dystrybuowały dalej ten zysk na rzecz beneficjentów osób fizycznych w Polsce. Natomiast jednym z podstawowych celów, także Polskiej Fundacji Rodzinnej jest gromadzenie i pomnażanie kapitału wypracowanego m.in. przez firmy rodzinne. Dlatego moim zdaniem pozytywnie należy ocenić fakt, że teraz te zyski będą kumulowane i pomnażane również w Polsce.
MD: A samo brzmienie ustawy? Ona jest przeważnie chwalona, jeżeli chodzi o jej brzmienia i jej zapisy. Jak Pan ją ocenia?
RT: Panie redaktorze, ja nie ukrywam, że my jesteśmy jako doradcy zajmujący się przedsiębiorczością rodzinną, wsparciem przedsiębiorców rodzinnych, jesteśmy zasadniczo zadowoleni z brzmienia tej ustawy. I nie ukrywamy, zasadniczo…
MD: Zasadniczo, ale to oznacza, że jest gdzieś, jednak ta łyżka dziegciu.
RT: Łyżka dziegciu… jak to generalnie o polskich aktach prawnych mowa… My nie wiemy, jak długo ta ustawa będzie dokładnie w takim kształcie jak jest teraz. Powody do niepokoju już są, ponieważ ustawa już zostaje zmieniona wraz z ustawą o obligacjach. Są zakusy na to, żeby w zakresie podatkowym tą ustawę zmieniać.
Dodatkowo sama ustawa przewiduje, że po 3 latach jej obowiązywania Rada Ministrów jest zobowiązana przedłożyć Sejmowi taki raport o funkcjonowaniu fundacji rodzinnej w Polsce. Więc dostrzegamy jakby możliwość, że te przepisy, szczególnie podatkowe, które tak jak mówiliśmy, są korzystne dla polskich przedsiębiorców, że one będą zmienne w czasie, co może spowodować, że fundacja rodzinna założona dzisiaj czy w przyszłym roku, za trzy lata okaże się nieefektywna.
MD: No cóż, vide komis familijny, bo czymże innym jest fundacja rodzinna, w rzeczywistości funkcjonował w naszym kraju przez kilkaset lat wcześniej jako ordynacje po prostu. Więc mam nadzieję, że jest jakieś doświadczenie prawne, które pozwoli jednak utrzymać stałość tych zapisów prawa. Bardzo dziękuję Panie mecenasie. Naszym gościem był dr Rafał Trzeciakowski, radca prawny w kancelarii Grabowski i Wspólnicy. 22 maja ruszają fundacje rodzinne w Polsce.
RT: Dziękuję również.
Inwestujesz? Notowania na żywo, opinie analityków i wszystko, co ważne dla Twojego portfela!
Telewizja dostępna w sieciach kablowych, na platformach satelitarnych, oraz w Internecie.
Informacje dla tych, dla których pieniądze się liczą- przez cały dzień w telewizji BIZNES24
Tylko 11.99 zł za miesiąc, 99 zł za roczny dostęp przez stronę
