NATALIA GORZELNIK, BIZNES24: Porozmawiam teraz z moim i Państwa gościem, którym jest Beata Małecka-Libera, szefowa senackiej komisji zdrowia. Dzień dobry.
BARBARA MAŁECKA-LIBERA, SENATOR, SENACKA KOMISJA ZDROWIA: Dzień dobry Państwu.
TO JEST AUTOMATYCZNA TRANSKRYPCJA ROZMOWY PRZEPROWADZONEJ
NA ANTENIE TELEWIZJI BIZNES24
NG: To może na początek, czy wie Pani senator, o jakich nieprawdziwych informacjach mówiła pani minister? Przypomnę, cytat: „Nie trzeba nas poganiać ani wprowadzać ludzi w błąd nieprawdziwymi spekulacjami.”
BM-L: No, nie wiem o jakie nieprawdziwe spekulacje chodzi. Natomiast wiem jedno, że rzeczywiście presja oczekiwań ze strony przede wszystkim przedsiębiorców jest ogromna i może to z tego tytułu się właśnie bierze, że czekają na tę zmianę bardzo, bardzo intensywnie i chcą, żeby ta zmiana dokonała się jak najszybciej. No i stąd zapewne ta presja.
Ale zapewniam Państwa, że pani minister, która zresztą była wiceministrem także finansów, zna doskonale ten problem i jestem przekonana, że prace trwają i w najbliższym czasie ta kwestia będzie całkowicie załatwiona.
NG: Wcześniej w mediach pojawiały się informacje i to w sumie nie spekulacje, a cytat z pana wiceministra Wojciecha Koniecznego, który mówił o tym, że przedsiębiorcy będą płacić miesięczną składkę zdrowotną albo w stałej kwocie, albo drugi pomysł – firma będzie mogła wybrać, czy jej wysokość będzie liczona od przychodu, czy od dochodu. Jeden z ekspertów BIZNES24 zwrócił wtedy uwagę, że składka zdrowotna, która jest liczona proporcjonalnie od zarobków przedsiębiorcy (w myśl Polskiego Ładu, zresztą) to tak naprawdę żadna składka, tylko kolejny podatek. Co Państwo na to?
BM-L: Ja myślę, że kolejny podatek jest właśnie w tej chwili, kiedy to właśnie PiS zgotował nam kolejny podatek w postaci składki zdrowotnej. Natomiast, w jaki sposób ona będzie w tej chwili zmieniona to proszę mnie o to nie pytać. To jest rola ministra zdrowia i ministra finansów, którzy na pewno ze sobą rozmawiają i w ten sposób skalkulują tę składkę, żeby na pewno przedsiębiorcy odczuli odpowiednią ulgę.
NG: Wróćmy, zatem do głównego tematu naszej rozmowy, czyli do jednorazowych elektronicznych papierosów. Jakie jest stanowisko Senatu w tej sprawie? Czy wiemy, co Ministerstwo Zdrowia chce zrobić konkretnie z tym problemem?
BM-L: Ja mogę odpowiadać za siebie, jako przewodniczącą komisji senackiej zdrowia oraz osobę, która uczestniczyła w spotkaniu zespołu w Sejmie na temat uzależnień. Mam swoje wyrobione zdanie na ten temat i jestem przekonana, że to zdanie będą również podzielali moi koledzy z komisji zdrowia czy też z całego Senatu, bo problem rzeczywiście jest ogromny.
To jest w tej chwili plaga, jeżeli chodzi o nową używkę w postaci jednorazowych papierosów i problem jest o tyle groźny, że zagraża on nie tylko zdrowiu i życiu wręcz, ale również wpływa w sposób bardzo szkodliwy na środowisko. A więc dwa aspekty równoległe. Ale to, co jest najgorsze to to, że proceder ten, czyli papierosy dostępne na naszym rynku od 2018 roku, lawinowo rośnie zainteresowanie wśród małych dzieci.
Coraz częściej widzimy gdzieś z boku szkoły z tyłu szkoły palące ośmio czy nawet 9 latki. To jest duże wyzwanie dla zdrowia publicznego. I wsłuchując się w całą debatę, która odbyła się wtedy w Senacie, jednoznacznie całe środowisko jest za zakazem obrotu, sprzedaży jednorazowych papierosów na terenie Polski. Ale problem jest niestety dużo bardziej skomplikowany, ponieważ my jesteśmy zobowiązani do respektowania dyrektyw unijnych i sam zakaz – wyeliminowanie papierosów jednorazowych na naszym rynku oczywiście jest bardzo ważny z punktu widzenia zdrowia i ochrony dzieci, ale zapewne do końca tego problemu nie rozwiąże.
Nie rozwiąże, dlatego, że po pierwsze natychmiast powstanie szara strefa i z ościennych krajów pewnie jakiś napływ w postaci właśnie tego szarego przemytu. Natomiast drugi problem to oto taki, że skutek, który chcemy osiągnąć przez zakaz jednorazówek jest przede wszystkim skutkiem, który ma przynieść poprawę zdrowia.
I chodzi o to, żeby wyeliminować tę truciznę, którą w tej chwili dzieci palą. Natomiast boję się, że w momencie, kiedy zniknie z obrotu sprzedaż jednorazowych papierosów, natychmiast zostanie zastąpiona innymi produktami. Tak jak to się już w tej chwili dzieje.
I to jest kwestia wręcz nielegalnej sprzedaży. Dlaczego to jest tak ogromnie ważne? Dlatego, że w tej chwili, żeby postąpić zgodnie z prawem, musimy znowelizować dyrektywę unijną i być w zgodzie z powstawaniem i czy też wyeliminowaniem tego produktu w całej Europie. Natomiast kwestia druga, która pozostaje i która również jest ogromnie ważna, to jest kwestia związana ze środowiskiem.
Proszę pamiętać, że jednorazówki, które są w tej chwili w sprzedaży to jest sprzedaż tak, jak ostatnio było powiedziane w zeszłym roku w milionach sztuk. 100 milionów sztuk produktów, które są właściwie w całości wytworzone z plastiku, a wiele w tej chwili mówi się o ochronie środowiska i o zanieczyszczeniu właśnie plastikiem. Tak, więc mamy dwa problemy do wyeliminowania: Skutek zdrowotny – wpływu na zdrowie, bo to chodzi nie tylko o nikotynę, ale także o taką substancję, która nazywa się sukralozą.
To jest słodzik i ten słodzik o wiele bardziej słodszy od cukru powoduje uzależnienie dzieci. Dlatego sięgają po te e-papierosy, ponieważ one są po prostu smaczne, mają różne smaki. Tych odmian jest tysiące i wpływa ta sukraloza wpływa niestety w postaci oparów bardzo toksycznych, rakotwórczych zarówno na narządy na organy wewnętrzne, jak również po prostu też uzależnia nasze dzieci.
I jeszcze kwestia tylko tego, że mamy ten problem z tymi e-papierosami już od kilku lat. Od 2018 roku się rozrasta. Z roku na rok ilość tych sprowadzanych e-papierosów jest coraz większa. Natomiast zaskakujące jest to, że nie wykorzystaliśmy dotychczasowych narzędzi, które mamy. Po pierwsze nie jest respektowana ustawa.
Ustawa, która jednoznacznie zakazuje sprzedaży dzieciom, czyli niepełnoletnim. Zakazuje sprzedaży przez internet. Zakazuje dostępu w wolnych sklepach bezpośrednio kupno w postaci samoobsługowej. Tego wszystkiego nikt nie respektuje.
Dlatego też moje pytanie podstawowe to jest takie, dlaczego w momencie, kiedy rozszerzył się tak bardzo ten rynek i przez kilka lat on cały czas ma skalę rosnącą, dlaczego nikt z podległych urzędów ministrowi zdrowia nie alarmował o tej sprawie.
NG: Chciałam podpytać o to, ile w związku z tym, bo wspomniała Pani, że kwestia porozumienia dotyczy tak naprawdę zmiany prawa unijnego, porozumienia z innymi krajami wspólnoty. Jak długo zatem wprowadzenie tego zakazu w życie może trwać? Jak długiej ścieżki legislacyjnej należy się spodziewać?
BM-L: Ale to jest jedna ścieżka. Ścieżka prawna, którą państwo polskie musi wypełnić i dyrektywa musi być znowelizowana. Jak długo będzie trwała, nie wiem. To są sprawy, które toczą się w Europie i Komisja Europejska musi rozstrzygnąć. I myślę, że jest na tyle zainteresowanie ze strony różnych państw, że to pójdzie szybko.
Ale chcę podkreślić to, że trzeba wykorzystać możliwości, które mamy w tej chwili. Mamy prezesa Biura do Spraw Chemicznych, (Biuro do spraw Substancji Chemicznych, przyp. trans.) który dopuszcza do obrotu i w jakieś dziwny sposób kompletnie nie czuwa i nie kontroluje tego rynku – co się dzieje w tej chwili, jak wyglądają te pojemniki, ponieważ pojemnik z zawartością nikotyny jest opisany bardzo dokładnie w ustawie.
A jak ja po raz pierwszy zetknęłam się z tymi papierosami i je rozkręciłam z ciekawości zobaczyć jak jest zbudowany, to wydaje mi się, że zgodnie z ustawą takie papierosy niestety nie są sprzedawane. Tylko zawartość nikotyny, która jest zapisana ustawowo jest wielokrotnie przekroczona. A więc pytanie moje jest: gdzie jest prezes Biura do spraw Chemicznych, gdzie jest Inspekcja Handlowa i gdzie jest Główna Inspekcja Sanitarna?
To są organy, które są podległe ministrowi zdrowia i powinny alarmować, że na naszym rynku w tej chwili rośnie ten problem, że dzieci się uzależniają i że nie ma nad tym żadnej kontroli.
NG: Beata Małecka-Libera, szefowa senackiej komisji zdrowia, była moim i Państwa gościem. Dziękuję bardzo za spotkanie i za rozmowę i oczywiście też będziemy cały czas temu tematowi mocno, mocno się przyglądać. Dziękuję pięknie.
BM-Ł: Dziękuję bardzo.
Masz firmę? Nie przegap ważnych informacji dla Twojego biznesu.
Telewizja dostępna w sieciach kablowych, na platformach satelitarnych, oraz w Internecie.
Kup dostęp online do telewizji BIZNES24
Tylko 11,99 zł za miesiąc, 99 zł za roczny dostęp przez stronę BIZNES24.TV
